Movimentu Tane RDTL Husu Prioridade Tolu ba Parlamentu Nasionál.

Reportajem :Juvita menezes de   Deus

Movimento Tane RDTL ( MTRDTL)  realiza Konferénsia imprensa  kontra Deputadu/a sira ne´ebe ko´lia liafuan kroat iha Plenaria Parlamentu Nasional ba juventude no Estudante  sira ne’ebe halo manifestasaun tamba nee,  hato’o  hela sira nia preokupasaun relasiona ho Parlamentu Nasional  kestiona kona -ba mall komunikasaun husi manifestante , konferénsia imprensa ne’e halo iha Asosiasaun HAK Farol – Dili.

Porta-Vos Movimentu Tane RDTL hateten, reprezentante povu iha Parlamntu Nasional laiha ona seridade , no Paralamentu Nasional  durante ne’e la utiliza nia funsaun hanesan orgaun fiskalizador.

Tuir Portavoz Bento Alberto Carlos hateten” Relasiona ho asaun pasífiku ne’ebé organiza husi AMN, Juventude no Universitariu sira hotu durante loron hirak nia laran, ho objetivu atu asegura povu Timor-Leste nia osan husi grupu elit sira nia interese, Parlamento Nasionál (PN) laiha pensamentu rasional hodi realiza komprimisiu nasionál ba libertasaun Povu, atu nune’e bele atinji objetivu  estadu ne’ebé preve iha konstituisaun RDTL  Art.(6), sai hanesan isu husi orgaun kompetente ne’ebé mak toma konta ba iha fiskalizasaun , la konsege ezijensia funsaun normal hodi hare’e situasaun ne’ebé mak povu infrenta , tanba ne’e, ho asaun pasífiku ne’e, Movimentu Tane RDTL haree katak reprezentante povu iha uma fukun Parlamentu Nasional laiha ona seridade, tanba ita hatene Parlamentu Nasional hanesan orgaun Fiskalizador maibé to agora Parlamentu Nasional la hala’o fiskalizasaun, ikus mai mosu problema hanesan ne’e,  Prosesu edukasaun iha VIII Governu  grave  tebes, tanba Ministériu Edukasaun, Sr.Armindo Maia nomeia fali funsionáriu kontratadu ba Koordenador no Diretór da eskola inklui Gat, iha territóriu Timor-Laran tomak , sente katak situasaun ida ne’e sai amiasadu ba iha área edukasaun iha nasaun Timor-Leste, Paralamentu Nasional rasik la utiliza ninian funsaun hanesan orgaun fiskalizador hodi haree situasaun ne’ebé mak dadaun ne’e, Povu Timor-Leste infrenta, liuliu iha área Edukasaun hanesan realidade mak ita haree, piór liu kontratadu sira mak halo avaliasaun  ba Profesor permanente ho level 5, parlamentu Nasional rasik la hatene.”

Haree ba problema  realidade hirak ne’ebe mak infrenta iha povu nia moris durante ne’e, Liu husi konferensia imprensa ida ne’e , Movimentu Tane RDTL husu prioridade tolu ba Parlamentu Nasionál.

Portavoz hatutan “ Povu Suku Manelobas ne’ebe sai  hanesan mate restu husi Postu luta ba libertasaun da pátria, durante ne’e halerik hela ba Eletrisidade no Estrada , realidade ne’e mak Movimentu Tane RDTL asessu durante ne’e, órgaun fiskalizador  hanesan Parlamentu Nasionál  la halo fiskalizasaun tu’un ba iha terenu , ko’alia de’it iha Parlamentu mais hakarak atu aprova Lei sira ne’ebe mak bele asegura sira nia an hetan priveleziu. kuandu determina sira nia mandatu tanba ne’e Movimentu Tane RDTL hakarak husu ba parlamentu Nasionál;

Ida: Parlamentu Nasionál tenke  halo lakon Lei Pensaun Mensál Vitalisia.

Rua  : Parlamentu Nasionál tenke hapara tradisaun sosa karreta no laptop.

Tolu: Parlamentu nasionál tenke konsentra ba diskute polítika dezenvolvimentu nasionál.

La’os uza fali fatin ne’ebé mak reprezenta povu iha uma fukun Parlamentu Nasionál hodi ko’alia fali mak kona ba luta,  ami hirak ne’e mak agora sai dadaun Joven Estudante ba luta kontinuasaun, ami ne’e raan husi ema luta na’in sira nia,  raan husi lutadór ba Nasaun ida ne’e , tanba ne’e mak ami nia misaun mak ami kontinuador ba dezenvolvimentu Nasionál, liu husi ami nia prezensa ne’ebé mak observasaun situasaun ne’ebé la diak ami interven, no garante nafatin ami nia lian husi públiku, liu husi média no meius ne’ebé mak ami uza, tanba ami hanoin katak ami ninian prezensa ne’e hanesan responsabilidade ida, responsabilidade ba sidadaun Nasaun ida ne’e, la presiza hetan oportunidade hanesan Ita-Boot sira foin ezerse  nia funsaun, ezerse lian ne’ebé konstrutivu ba Nasaun RDTL, tanba ne’e liu husi hanoin hirak ne’ebé iha, ami konsente katak movimentu tane RDTL Sei mobiliza nia aliadu sira sei hamutuk nafatin, aliadu sei kontinua halo manifestasaun iha fatin ne’ebé mak dadaun ne’e ami deside, ami deside UNTL , tanba ne’e kuandu la iha solusaun ne’be di’ak husi ligasaun ho opsaun Parlamentu nian ba ezizensia hirak ne’e, movimentu tane RDTL hamutuk ho Aliansa Maubere Nasional ho Juventude no Estudante Universitáriu sira kontinua halo manifestasaun to’o hetan rezultadu ne’ebé mak pozitivu, husi Movimentu tane RDTL.” Dehan Bento.

Portavoz Movimentu Tane RDTL Bento Alberto mensajen ba Juventude no Estudante  sira atu  nafatin tau atensaun ba asaun falsifika ba osan ne’ebe iha prosesu laran hela.

“ Dala ida tan ami nia Mensajen ba Juventude no Estudantes sira hotu katak, asaun falsifika ba osan ne’ebe mak la’o dadaun, ne’e ita hotu nian responsabilidade, ita hotu iha Dever no hanoin ne’ebé mak di’ak tenke konsentra hamutuk sai forsa ida deit hodi interven Elit polituku sira ne’ebé mak la konsege prodús lei ba Dezenvolvimentu Nasional no afavór ba ema hotu nia interese mais hakarak prodús lei balun ne’ebé mak finansia ba sira ninian benefísiu.” Nia afirma.

Manifestasaun mak fo solusaun ba opsaun rekomenda sira husi Juventude, Estudiantes, inklui povu sivil ba orgaun relevante , tanba  durante ne’e povu halo negosiasaun no relasaun ba lei ne’ebe  Parlamentu Nasional Pordus maibe la iha mundansa tanba Parlamentu Nasional rasik la konkorda atu altera lei hirak ne’ebé aprova ona.

“ Movimentu Tane RDTL hanesan ain relasaun iha terenu husi ita nia seguransa ba ita nia Estudantes no Juventude sira, ne’ebé mak agora dadaun halo manifestasaun, Movimentu Tane RDTL lamenta teb-tebes, la mentabel ho atuasaun ne’ebé mak iha, tanba hanoin  liberdade espresaun ne’ebe mak husi sidadaun fo solusaun mak manifestasaun.

Agora ligasaun ho ajendamentu ho manifestasaun tanba deit la iha negosisaun interior,  Estudantes, Juventude inkului Sosidade Sivil sira hotu halo negosiasaun no relasaun lei hirak ne’ebe dadaun ne’e Parlamentu Nasional Pordus mais de faktu la iha mudansa no Parlamentu Nasional rasik la konkorda atu altera lei hirak ne’ebé aprova ona hanesan dadaun ita akompaña hela, entaun konsiente katak últimu rekursu ne’e mak husi Juventude, Estudantes no Movimentu sira hotu iha só manifestasaun, hanoin katak manifestasaun mak sei bele fo solusaun  ba opsaun hirak ne’ebe mak rekomenda husi mainfestante sira ba órgaun relevante, tanba ami haree katak ,kuandu  solusaun ne’ebé mak husi ajensia  hirak ne’ebé  husi manifestasaun fo la iha solusaun, nafatin konsolida malu maka’as liu tan hodi kontinua manifestaun hakilar eziste ba parte relavante atu toma konsidera no altera lalais lei hirak ne’ebé mak la benefísiu ba Povu injeral.” Bento hateten.

Relasiona ho Parlamentu Nasional  nia kestiona ligasaun ho mall komunikasaun husi Manifestante ,  Movimentu Tane RDTL konsidera  katak ne la loós , tanba mall komunikasaun ne’e  automatikamente emosional no la fo impaktu boot ba vida Nasaun.

“ Husi Movimentu Tane RDTL haree katak   lamentasaun ne’ebe mak parte Parlamentu Nasionál kestiona ligasaun ho Mall Komunikasaun, liafuan ne’ebe mak la diak hanoin katak ita tenke haree uluk ninian inísiu ne’e saida,  konsertesa husi saida mak la konsege iha solusaun ba tempu badak, automatikamente emosionál manifestante sira iha, agora ita la iha planu atu ko’alia liafuan mall mais tanba situasaun iha ona terenu ita la kontrola automatikamente ida ne’e, ita ko’alia sai, mais liafuan ne’e la’os liafuan tau iha estetmentu manifestantes sira nian, tanba ne’e mak se imi nafatin konsidera fali liafuan Mall sira ne’ebé mak hasai, e manifestante sira mak sai  kauza , entaun Ita-Boot sira mós rasionál ona espresaun ezijénsia nasionál ne’ebé mak iha ,komunikasaun mak sala de’it mais manifestante ninian fuan ho sentidu nasionálista, tanba ne’e ,kuandu órgaun importante ida ne’ebé toma konta ba asuntu fiskalizasaun no bele iha kompeténsia atu halo deskuti no revizaun lei sira ne’e, Se kuandu la toma konsiderasaun automatikamente Ida ne’e, hanesan Ita-Boot sira ko’alia fali ba Ita-Boot sira nian an, tanba Ita-Boot sira mak halo, ohin sosiedade hotu-hotu haree katak saida mak Ita-Boot sira iha ne’e la reflete ba situasaun jerál, tanba ne’e mak halo’o manifestasaun depois de manifestasaun hamosu liafuan seluk , Ita-Boot sira konsidera fali liafuan mall sai hanesan problema.

Liu husi Movimentu Tane RDTL, konsidera ida ne’e  la loós, Parlamentu Nasionál kestiona fila fali liafuan Mall sira ne’e, la rasionál ona, ida ne’e la’ós ida planeia ne’e komunikasaun mak sala, mais  ne’ebé mak Ita-Boot sira tau privativa liu husi lei hirak ne’ebé Ita-Boot sira produs entaun ita kompara ida ne’ebe  grave liu  no ida ne’ebé mak fó impaktu ba Nasaun nia vida , ida ne’ebé mak la fó impaktu pozitivu  ba Dezenvolvementu Nasional ne’ebé garantia  ba Povu Timor-Leste nia moris di’ak.” Bento hakotu.