• Home
  • Istoria
    • in English
    • Internasional
    • Tetun
  • Investigasaun
  • Podcast
  • Publisidade
  • Avizu
  • Livestreaming
  • Contact
Friday, September 29, 2023
-18 °c
  • Login
RMTL
Advertisement
  • Home
  • Istoria
    • in English
    • Internasional
    • Tetun
  • Investigasaun
  • Podcast
  • Publisidade
  • Avizu
  • LivestreamingLive
  • Contact
No Result
View All Result
  • Home
  • Istoria
    • in English
    • Internasional
    • Tetun
  • Investigasaun
  • Podcast
  • Publisidade
  • Avizu
  • LivestreamingLive
  • Contact
No Result
View All Result
RMTL
No Result
View All Result
Home Istoria

Sorteiu Númeru Partidu Politiku ba Elisaun Parlamentar 2023.

Redi Mídia Timor-Leste by Redi Mídia Timor-Leste
April 11, 2023
in Istoria, Tetun
0
Sorteiu Númeru Partidu Politiku ba Elisaun Parlamentar 2023.
204
SHARES
255
VIEWS
Share on FacebookShare on TwitterShare on WAShare on Linkedin

Reportajen:Odete Bete

Tribunál Rekursu hahú aprezenta lista  númeru ba partidus politiku ne’ebe  kompete iha elisaun parlementar 2023. Tuir lista rejistu total iha partidus politiku  sanulu resin-hitu (17) mak sei konkore iha kompetisaun elisaun parlamentar  tinan ida ne’e , sorteiu ba partidus ne’e hala’o  iha Salaun Tribunal Rekursu ,Kaikoli,Dili.Timor – Leste. Kuarta – Feira. (29/03/2023).  

Partidus Polítiku sanulu resin hitu  (17) sei hahú   kampaña eleisaun iha loron rua nulu resin ida (21)  Abril tinan rihun rua rua nulu resin tolu  (21/04/ 2023 ) no  sei remata kampaña  loron tolu antes tama ba eleisaun parlamentár.

Prezidente Tribunal Rekursu (TR) Deolindo dos Santos, informa ka aprezenta  lista numerus ba partidus politiku sanulu Resin-hitu sei konkore individual no iha bola neebe prezidente  fo sai hanesan babain iha partidu sira nia naran ne’ebe orientasaun ba sekrasiadu.

Katak Prezidenti TR” Lista sanulu resin-hitu ne’ebe maka atu konkore ba eleisaun 21  Maiu  2023 nian, lista sira ne’e mai husi partidu politiku sanulu resin hitu, konkore ho individual. Iha bola ne’e hanesan, babain  partidu sira nia  naran ne’ebe ke ha’u orientasaun ona ba sekrasiadu para kada reprejentantes kandidatura estrutura ne’e mai konfirma. Sira nia partidu nia naran iha lista kandidatura nee labele  sala, iha tempu sira uluk ba , bainhira iha votasaun politika hotu buat sira ne’e mak mosu problema tuir mai, tanba ne’e mak horseik  fo hatene ba ita boot sira kada reprezentantes vista kandidatura, ida mai konfirma naran para atu labele halo sala tan, entaun hanesan ita boot sira haree iha nee hamutuk bola sanulu resin-hitu,neebe mak reprezenta lista kandidatura sanulu resin-hitu. “

Aleinde ne’e prezidente Tribunal Rekursu kontinua lee kontestu sorteiu ba lista kandidatura no husi Tribunal Rekursu husu ba reprezentantes kandidatura konkorda kompetensia hodi halo prosesu ba STAE depois ba CNE.

“ Tuir mai ita haree hamutuk,1.Partidu Dezenvolvimentu Nasional,2,Partidu Libertasaun Povu Aileba,3. Partidu Libertasaun Popular. 4.Partidu DemocraticoS. 5.Kmanek Haburas Unidade Nasional,6.Partido Os Verdes de Timor,7.Uniaun Democratica Timorense,8.Partidu Unidade e Desenvolvimento Democratico,9.Partido Republicano,10.Unidade Nasional Democratica da Resistencia de Timorense,11.Frente Revolusionario do Timor-Leste Independente,12.Congresso Nacional de Reconstrucao Timrense,13.Centro Acao Social Democrata Timorense,14.Movimentu Libertasaun do Povo Maubere,15.Partidu Socialista Timor,16.Partidu Democrata Cristao,17.Assosiacao Popular Monarquia Timorense.

Ida nee mak kontestu sorteiu ba lista kandidatura neebe maka sei atribui bulletin de votus, sei imprime  husi STAE no CNE.’’Deolindo hatenik.

Iha sorin seluk Direktur Jeral STAE Acelino Branco hateten  Tribunal Rekursu aprezenta ona numeru de sorteiu ba partidus sanulu resin-hitu (17 ) no sei notifika ba STAE ho CNE , depois de Tribunal Rekursu notifika hotu sei kontaktu reprezentantes  partidus politikus sira hodi aprezenta ba STAE.

Diretor Jeral STAE Acelino Branco hateten. “ Hanesan ita rona ona husi prezidente Tribunal Rekursu ne’e rasik depois ida ne’e sira sei notifika ba STAE ho CNE,  nune rekursu mos hein hela atu konfirmasaun ikus  husi  reprezentante partidus politiku sira,  atu bele ajusta sira nia naran ka sigla partidu sira ne’e ho loloos. Notifikasaun ida nee loos ona bele haruka ba STAE ho CNE.

 Depois Tribunal Rekursu notifika hotu tiha, ita sei kontaktu reprezentantes partidus politiku sira hodi aprezenta ba STAE, partidus sira nia sigla, emplema ho bandeira sira lori ajusta ba iha modelu buletin de votus, ne’ebe mak STAE prepara ona, para kuandu wainhira ita simu hotu ona instrument sira ne’e, ita sei ajusta ba iha modelu buletin ne’ebe mak iha tempu aban ho bainrua,  iha segunda to’o tersa feira. Ita sei lori ba iha CNE para depois aprova hamutuk ho reprezentantes partidus politikus sira ba modelu ikus antes ita atu lori ba iha grafika ne’ebe mak hetan konfiansa atu bele halo nia produsaun. 

Grafika ne’ebe mak hetan konfiansa iha konselu ministru, sei aprova liu husi rezolusaun,  indika nafatin INTL sei hetan fiar nafatin lori halo produsaun ba iha bulletin de votu ne’e rasik.

Tuir planu ne’ebe mak iha,  ita sei produz por volta milaun ida. Buletin de votus ho nia durasaun de tempu ida  barak liu kompara ho tempu sira seluk. Agora, se ita hahu iha dia 3 ou dia 4 entaun sei determina tarde liu iha dia 12 de maio para depois dia 13 ne’e ita bele hahu destribuisaun ba munisipiu  no mos ba estrangeiru hodi utiliza ba eleisaun  21 de Maiu.’’

Enkuantu Diretor STAE  informa kona ba lei eleisaun parlamentariu iha numeru 6/2006 no mos lei 9/2017 sustenta ba eleisaun parlamentar ne’e rasik.

“  Tuir  lei eleisaun parlamentariu  lei No. 6/2006 no mos Lei No. 9/2017 sustenta  eleisaun parlamentar ne’e rasik  iha Art. 39  define kona ba nian karakteristika  no mos buletin de votus sira nee  mak elementus de votus nian. Agora ita hein partidus politikus, sei  haruka ba intrudus  modelu ne’ebe mak iha,  ita sei lori ba CNE halo verifikasaun ba sigla, emblema no bandeira sira ne’e, hanesan   saida mak hateten iha lei Art. 39 hateten sigla ho emblema sira ne’e tenke hanesan ho sigla ho bandeira no emblema sira ne’ebe maka partidu ida idak  lori ba iha prosesu de inskrisaun  hanesan partidus politiku nian ,depois halo aprovasaun ida  tenke bazea duni ba saida  mak hatete iha lei ’’Acelinu  hatutan.

STAE preokupa hela kona-ba sentru votasaun no mos estasaun de votus.

“ Preokupasaun iha tanba haree ba lei ne’e ate des dias  ita sei bele aumenta sentru votasaun  no mos estasaun  de votus. Ita hotu hatene katak  material sira  barak   liu, ne’e importasaun, agora daudauk ita nia  brigada sira halo hela  relevantamentu  iha tereinu  iha fatin hotu hotu, kuaze akontesementu  natureza barak tebes tebes  estraga uma, estraga estrada, iha tan pedidu balun  mai husi ita nia komunidade lideransa komunitariu hakarak muda sentru votasaun, foin daudaun mos ita boot sira akompana hela ba too postu sira iha dili  laran ne’e  ema barak tebes tebes tanba iha ultima ona, atendimentu   resensamentu  atu taka ona sira ba barak  aumenta tan numeru eleitores entaun kuandu aumenta numeru eleitores konserteza aumenta sentru estasaun, aumenta mos ba nian logistika, tanba ne’e mak  prekupasaun  sempre iha maibe intermus de nian kuantidade estimativa ba iha numerous ne’ebe mak ita iha sentru  rihun atus lima (500.000)  votus  rihun atus sia   (900.000) kuaze ita bele prosesa tuir tempu preparadu, falta tan deit tinta liman ne’ebe mak iha ohin too aviaun , para depois aban  sei lori ba teste final  hamutuk ho komisaun  nasional de eleicoes ( CNE) no mos representante partidus politikus sira para atu halo aprovasaun  lori fila fali ba pais ne’ebe mak produs para bele   produs tuir planu sei to’o nia fin de abril ou inisiu  fin de maio sei  halo distribuisaun material,agora iha ona STAE , orienta ona atu halo distribuisaun  ba iha munisipiu iha semana ida ne’e ba oin’’Acelino haktuir.

Tuir lei alterasaun STAE nian,  votasaun paralelu  sei la iha  no nafatin vota tuir idaidak nia   kartaun eleitoral iha sentru votasaun refere.

‘’ Kompetensia orgaun soberanu sira nian portantu  STAE  jere prosesu  ho lei ida ne’ebe mak iha liman, kuandu lei ida sedauk tama iha lista, ami seidauk konsidera ida ne’e hanesan lei. Prosesu  deste inisiu  mai to’o agora  iha esperansa tanba, ida ne’e ami nia preokupasaun, iha media komunikasaun balun  ema komesa ona  kestiona STAE oinsa ho sentru votasaun paralelu  sei implementa ga lae.   Ami  seidauk bele fo komentariu tanba, ita nia esperansa tomak nee iha hela proposta de alterasaun lei ne’ebe mak iha.

Journalista sira bele vota livre ga lae?

 “Labele  tanba la iha proposta alterasaun. Husu  ba media idaidak atu jere nian rekursu humanu atu bele  vota tuir ita boot sira nia kartaun eleitoral. Ita iha intensaun bele introdus hodi implementa maibe  tuir proposta altersaun, lei ne’ebe mak iha  nia mandamentu  resultadu ikus  konaba proposta alterasaun lei ne’e to’o ohin loron sedauk promulga  posivelmentu ita dehan katak  90,90% sei la implementa.

Ha’u nia mensagem  mos ba ita boot sira , hela loron tolu deit ita taka resesamentu  atualizasaun base de dadus  liu komunidade sira  iha Dili mai husi munisipiu seluk  favor boot ida hakbesik an ba iha ida idak nia sentru atendimentu sira kurizi ita boot sira nia kartaun  se lae,  ita boot sira iha  loron ida ka rua antes eleisaun  tenke fila, obrigatoriu para  ezerse ita boot sira nia direitu  de votus iha ida idak nia  munisipiu.

Ita iha total votantes rihun atus ualu hitu nulu, atus neen rua nulu-resin neen (870,626) provizoriu ate dezembru. Ita sei fo sai numeru eleitoral iha 21 de Abril agora iha fulan ida ne’e hamutuk ho numeru de sentru votasaun no naran sentru votasaun kompleta sei publika  ba ita boot sira ’’Acelino haforsa.

Presidente  CNE Jose Belo hateten. “ Sorteiu ba partidus sira ne’e ba ona iha STAE ho CNE, atu  halo preparasaun  kona ba bulletin de votus,  tuir numeru ne’ebe iha no tuir  bandeira partidu ida idak nian,  ne’ebe aprezenta ba tribunal.

Partidu ida aprezenta tuir lei ne’ebe mak sira aprezenta. Ami apresia lalais tanba, ita hakarak servisu ne’e adeanta para nune’e fasilita sira. Sira mos sosializasaun ba sira nia militantes no simpatezante. Sei koalia mos jeografia para atu bele produz politika hotu ’’ Jose hateten.

Mensajen husi Prezidente CNE ba kandidatura partidus politikus sira ne’ebe mak atu tuir eleisaun parlamentar tinan 2023.

‘’Ha’u  hanoin partidu sira ohin ne prosesu de importante tuir sira nia mehi.  Nmeru ne’ebe sira hakarak iha hotu  ona, agora sira tenke kolabora di’ak ho orgaun rua, tanba tribunal nia servisu ohin ita bele dehan prosesu para iha ne’e. Depois de rezultadu, apuramentu  sei hato’o ba tribunal.’’Jose hakotu.

Share82Tweet51SendShare14
Previous Post

UN LDC5: Youth Empowerment Trough of Doha Program of Action

Next Post

IADE -UNDP Asina Akordu Projetu Yes

Redi Mídia Timor-Leste

Redi Mídia Timor-Leste

Next Post
IADE -UNDP Asina Akordu Projetu Yes

IADE -UNDP Asina Akordu Projetu Yes

Discussion about this post

Popular

  • VOICES: COVID-19 Fo Impaktu Ba Ekonomia Povu Timor – Leste. Governu Fahe Aihan Produtu Lokal Liu Husi Programa Sesta Bazika Hodi Responde.

    VOICES: COVID-19 Fo Impaktu Ba Ekonomia Povu Timor – Leste. Governu Fahe Aihan Produtu Lokal Liu Husi Programa Sesta Bazika Hodi Responde.

    1200 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Sigaru Iha Kimika 700 Fo Impaktu Ba Fuan

    1 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Hakbi’it Ekonomia Feto no Familia iha Agrikultura.

    1 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Ministeriu Saude apela no husu asaun preventiva atu hapara kazu moras dengue iha Timor-Leste.

    1 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Lansamentu Relatóriu  Preliminarìu Sensus 2022. Selebrasaun ba Mundu ho Populasaun Biliaun 8

    1 shares
    Share 0 Tweet 0

Browse by Category

  • Avizu
  • in English
  • Internasional
  • Investigasaun
  • Istoria
  • Podcast
  • Tetun

Recent News

GLRAS : Realiza Workshop Konsultasaun Nasionàl ba Planu Estràtejiku Tinan Lima Setòr Saùde

GLRAS : Realiza Workshop Konsultasaun Nasionàl ba Planu Estràtejiku Tinan Lima Setòr Saùde

September 27, 2023
UN LDC5: Timor – Leste Has Not Yet Met the Graduation Criteria

UN LDC5: Timor – Leste Seidauk Priense Kriteria Graduasaun

June 16, 2023
  • About
  • Advertise
  • Privacy & Policy
  • Contact

© 2022 RMTL. Copy Rights Reserved. Hosted by Kalohan.NET

No Result
View All Result
  • Home
  • Istoria
    • in English
    • Internasional
    • Tetun
  • Investigasaun
  • Podcast
  • Publisidade
  • Avizu
  • Livestreaming
  • Contact

© 2022 RMTL. Copy Rights Reserved. Hosted by Kalohan.NET

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
error: Content is protected !!