Komunidade Atsabe La Seguru Asesu Estrada

Reportazen : Sergio De J. B. Lelan

Komunidade  Atsabe  garantia katak OJE tinan 2023 bele dezenvolve  sira nia estrada husi Emera to’o Bobonaro, tanba durante ne’e komunidade Atsabe la seguru asesu  estrada.

Administrador  postu Atsabe munisìpiu Ermera , Costancio Da Silva Hateten Orsamentu Jeral Estadu (OJE)  tinan 2023 iha biliaun tolu pontu sanulu resin neen (3.16) , ho ida ne’e  sira iha garantia katak tinan oin bele asesu estrada husi Aitutu to’o iha Gleno, no husi Letefoho to’o Bobonaro.

Tuir Administrador Costancio Da Silva Hateten  ” Hanesan horikalan ita hotu hotu hare ona iha televizaun iha devate orsanmentu jeral estadu (OJE) iha tinan rihun rua rua nulu resin tolu ( 2023 ) ne’e iha biliaun tolu pontu sanulu resin neen (3.16) ne’ebe tama ona iha ajenda, tinan foun mai estrada bele husi Aitutu to’o Gleno no husi Letefoho to’o Bobonaro bele la’o husi orsamentu ne’èbe boot , bele realiza buat ruma, kuandu ba kondisaun agora  husi Gleno mai to’o Atsabe ne’e risku tebe-tebes, tanba obras publiku ninian servisu ne’ebe ho Programa Integradu Nasional (PIN) ne’e maka ninia biokrasia ne’e naruk, karik tinan  rihun rua rua nulu resin haat ( 2024 ) nian ne’e maka põderlokal nian implementa, aprovadu tiha ona entaun hela ita implementa  buat sira ne’e hotu iha munisìpiu ita bele realiza.

Bazeia ba orsamentu, orsamentu programa ne’ebe  ita hotu hatete iha tinan rihun rua rua nulu resin rua ( 2022 ) ita hasoru dezastre boot ne’ebe bolu inundasaun no covid-19, ne’e maka osan sira ne’e la implementa hotu no sira ne’ebe la hotu sei rekopera fila fali ba kofer estadu.

Ne’e kondisaun ladiak ne’e ita atu seguru oinsa ne’ebe preokupasaun hotu tantu Governu, sosiedade sivil no ita nia parseiru Governu ne’ebe agora iha ermera tolu nulu (30) resin ne’e preokupa, agora ita uza parseiru Governu ne’ebe maka bele halo buat barak ka apoiu, parseiru sira maka nia dalan ezemplu, hanesan kompanìa Ailo, Ker, ne’ebe  halo buat kiik oan  bele to’o mai suku, maibe kuandu Ita laiha parseiru sira ne’e entaun hela naran deit, tanba ne’e kestaun politika sira, ida halo ba la loos, ida mai tan halo ba la loos, entaun hakarak diak ne’e ba sira deit, ida ne’e mak realidade akontese rua nulu resin rua (22) anos ona, ita hakdasak nafatin”

Durante ne’e komunidade husi munisìpiu  sira iha konsellu koordenasaun munisipal  rasik husi suku, ho sira nia planu rasik  hodi harii Programa Dezenvolvementu Munisipal ( PDM) ne’ebe hala’o  servisu iha munisìpiu laran.

” Ne’e programadu, ami iha konsellu Permanente ba konsellu koordenasaun munisipal ne’ebe husi suku sira nia planu to’o Programa Dezenvolvimentu Munisipal (PDM), agora PDM nian mak halo servisu uitoan-uitoan iha munisipiu laran ne’e, kuandu ita hein ida nasional ne’e bainhira , ho sira nia politika ida tender dalaruma sira dada familia deit, entaun dezenvolvimentu la la’o, agora Ita nian dalan luro  husi letefoho ne’e mos hetan tender ona , la sala husi janeiru nia laran bele hahu ona halo estrada husi letefoho to’o Bobonaro, agora ida husi Aitutu mai dukurai, letefoho ba to’o glenu ne’e mòs hahu ona, ne’ebe ita sira iha baze ne’e hein deit saida maka ita nia governante sira deside, espera katak tinan rihun rua rua nulu resin haat ( 2024 ) maka lei ne’e aprova ona, poder lokal la’o tiha ona maibe  2023 sei iha hela eleisaun parlamentar, depois eleisaun suku, hotu tiha ita tama ba eleisaun kamra Munisipal, kamra Munisipal nian hotu tiha , entaun poder iha governu sentral ne’e tun hotu mai Kraik,  ita la preokupa ona” Dehan Administrador Costancio Da Silva ba jornalista rakambia iha Ermera ,  loron  kinta-fiera  (10/11/2022).

Iha tinan rua nulu resin rua (22)  ona Timor ukun an , maibe povu iha area rural seidauk iha mudansa atu bele asesu ba estrada ne’ebe diak.

” Ne’e mak ita sei haree took oinsa ho aprova orsamentu  no orsamentu ne’e atu utiliza ba ne’ebe, ida ne’e mak povu no ita hotu nia preokupasaun, tenke la’o tanba ita tinan rua nulu resin rua (22)  ona ita nafatin hanesan ne’e laiha mudansa, ita kompara ho tempu Indonesia tinan rua nulu resin haat (24) , aspal tama to’o iha suku maibe agora ita tinan rua nulu resin rua ano ona , hela tan tinan rua (2) ita kompleta ona tinan rua nulu resin haat (24), hanesan Indonesia invade ita, maibe ita agora nafatin deit, ida ne’e ita fila fali ba politika sira iha nasional nunka fo liman ba malu, ida ne’e halo, ida ne’e la simu , povu kiik sira mak sai vitima nafatin ba ita nia politika sira no lider Sira.

Estrada ne’e preoridade nasional la’os ita mesak, maibe agora preoridade liuliu parte loromunu husi ermera ba to’o Bobonaro, ida ne’e mak preoridade iha munisipiu ermera nian, iha nasional mòs preokupa para janeiru nia laran ne’e sira nia tender liu ona tenke hala’o, tender balu uluk la halo tanba   uluk governu liu ba osan laiha ba deve tiha ema nia osan tau iha banku foti  tiha bankaria, tender manan  foti  osan faan tiha projetu , ida ne’e mak to’o tinan rua nulu (20) resin la la’o ne’e tanba deit kompana sira nia hahalok ne’e,   agora  Komisaun Anti Koprupsaun (CAC) iha ona hodi sira atu hadia buat sira ne’e. Nia Hakotu