Reportajen: Gustavo Belo Soares
Iha tinan ida ne’e CNE nia preparasaun ba festa demokrasia lao diak no efetivu liu kompara ho elisaun ne”ebe halao tiha ona iha tempu hirak liu ba. CNE mos , loke liras hodi halo kolaborasaun ho partes hotu, inklui media sira hodi divulga informasaun ho masimu hodi hasae koinesementu publiku atu hasoru festa demokrasia ida mai ne’e.
Iha talkshow ne’e Komisaria CNE Sra. Odete Maria Belo hateten.” Iha faze ida-ne’e atividade lubuk bo’ot ida maka CNE sei realiza, ida mak kontinua divulga Informasaun ligadu ho aktus eleitorais sira liu hosi Edukasaun Sívika liu hosi mós talckshow ida-ne’e. Nune’e mós halo rekrutamentu ofisial bá monitorizasaun sira ne’ebe maka iha. No mos halo formasaun, tantu formasaun funsionariu sira iha CNE ninian no mós halo formasaun ofisial suprevizaun ne’ebé maka CNE rekruta ona, preparasaun bá halo suprevizaun bá iha kampañia eleitoral sira.
CNE mós sei simu kalendáriu kampañia eleitoral hosi kada kandidatu sira. No CNE sei halo verifikasaun depois mak halo destribuisaun ba iha kada kandidatu sira, ida-ne’e mak preparasaun sira ne’ebe maka CNE halo iha tempu badak iha durante faze pre-eleitoral nia laran.”
CNE rekruta ofisial supervizaun hamutuk rihun ida atus lima (1.500) bazeia ba sentru votasaun ne’ebe mak iha. Iha munisipiu Dili nian rekruta atus rua tolu nolu resin hitu (237).
“Iha CNE rekruta ofisial suprevizaun hodi hatutan servisu CNE ninian iha teritoriu tomak iha sentru votasaun sira ne’ebe mak estabelese ona iha Suku sira no sira-nia kna’ar mak sei halo suprevizaun siklu eleisaun eleitoral, ne’e hosi pre ne mak halo suprevizaun bá kampañia eleitoral, transporte material Sensitivu no nonsensitivu ne’e sira sei hamutuk CNE ho STAE hodi halo transformasaun ba iha sentru votasaun sira. iha eleisaun ne’e sira-nia kasaun sira i depois mak limpeza propaganda eleitoral.
Tambá ne’e CNE sei rekruta sira ba munisípiu 12 no RAEOA humutuk 1,500 bazeia bá iha sentru votasaun ne’ebé mak iha, iha munisípiu Dili ninian ne’e rekruta 237 ofisial monitorizasaun mak sei apoiu iha munisípiu Dili ba iha monitorizasaun bá eleisaun Prezidente Repúblika ninian iha prosesu siklu eleitoral ne’e rasik.
CNE mós sei fó formasaun ba sira atu nune’e bele iha koñesementu klean hodi halo sira-nia kna’ar ho diak. Materia sira ne’ebé mak CNE prepara hodi halo fó koñesementu klean bá sira konabá orgaun eleitoral ne’e pelumenus sira mós tenki hatene, sira nia papel rasik.
Ofisial suprevizaun ne’e sira tenki hatene klean, sistema eleisaun prezidensial konabá lei sira ne’ebé ligadu ho prosesu ne’e sira tenki hatene, prosesu votasaun, prosesu kontajen, keisa reklamasaun, krime eleitoral inklui mós formulariu suprevizaun, ida-ne’e materia halo tiha ona bá sira atu nune’e sira mós iha koñesementu klean atu sira bele halo suprevizaun iha siklu eleitoral ne’e karik bele hala’o ho diak, iha loro 2 ho 3 ne’e halo tiha ona informasaun bá sira hodi bele hatene prosesu eleisaun ne’e rasik.” Katak Komisaria Odete
Tenik Komisaria Odete. “CNE mos halao edukasaun Sivika, ne’e programa ida ne’ebé importante tebes atu divulga informasaun ligadu ho eleitorais, ho objetivu atu bele sensebilija informasaun sira ne’ebé maka ho lalaok eleitoral atu bele hasa’e sira-nia koñesementu klean, motiva sira, inspira sira, liu-liu eletor sira atinji ona idade 17 ba leten atu nune’e sira bele ezerse sira-nia votu ne’ e ho diak iha eleisaun, nune’e sira bele preparadu ona hodi hasoru festa Demokrasia ne’ebé akontese iha loron 19 fulan marsu tinan 2022.
Tambá ne’e Edukasaun Sivíka ne’e sei la’o até agora no edukasaun sivika sei taka iha loron 21 fulan fevereiru tambá ne’e edukasaun sivika sei hala’o iha CNE hodi divulga informasaun sira ne’e bá iha joventude sira ne’ebé mak identifika tiha ona no ema sira ne’ebé mak hili benifisiariu CNE fó informasaun liu-liu Edukasaun Sivika bá estudante, joventude sira, partidu polítiku nia ema no mós eleitores sira ne’ebé idade 17 ba leten, atu nune’e sira bele imformadu ho informasaun sira liu-liu bá prosesu eleisaun ne’e rasik.”
Discussion about this post