Diretor CNE munisípiu Dili, Sr. Adelino de Oliveira Maia, dada lia ho Journalista RKM kona-ba regras elisaun prezidensial 2022 -2027. kampung Alor, Dili. Iha loron Quinta-feira, (10/02/2022).
Reportajen: Gustavo Belo Soares
CNE halo kordenasaun intensivu ho entidade Sira hodi hala’o Serimonia Eleisaun Pasífiku halai liu ba Edukasaun Sivíka ba sidadaun eleitor sira no estudante Nível Ensinu superior ho Nível Sekundáriu iha munisípiu Dili. hateten ba Jornalista Radiu Rakambia iha edifisiu Radiu Rakambia, kampung Alor, Dili. Iha loron Quinta-feira, (10/02/2022).
Diretor CNE munisípiu Dili, Sr. Adelino de Oliveira Maia, hateten. “ CNE munisípiu Dili mós halo Edukasaun Sivíka iha nivel ensinu sekundáriu, horbain-ruak ita hala’o iha SMA bekora no horseik iha Hatikudus, agora albu ida-ne’ebé ita sai hanesan tarjetu ne’e mak liu-liu bá iha estudante sira, ho estabelese sentru votasaun sira ne’e, sira presija hapar informasaun ne’ebé mak iha tambá sentru votasaun paralelu ne’e benifisiariu bá iha estudante sira.
CNE munisipiu Dili Divulga informasaun edukasaun sivika kona-ba sistema elisaun prezidensial, kampainha eletoral, prosedimentu Keisa no reklamasun inklui krime eletoral.
“Alende estudante sekundáriu no mós nivel universitáriu, agora matéria sira ne’ebé ita divulga iha edukasaun sivika ne’e mak iha matéria haat (4) sistema elisaun prezidensial, kampaña eleitoral, prosedimentu keisa no reklamasaun inklui krime eleitoral, materia haat (4) ne’e mak ita divulga durante atividade edukasaun sivika bá ita-nian sidadaun eleitor sira liu-liu estudante sekundáriu iha Dili laran tomak.
Materia primeiru ita ko’alia bá sistema eleisaun prezidensial. Ita informa bá ita-nia sidadaun sira, se kandidatu ida, nia atu kandidata-an ba iha prezidenti karik se mak bele merese atu kandidatu ou nia kriteria sira, nia idade hira, nia hetan proponente hira, bu’at sira ne’e hotu, se nia kandidata-an atu manan maioria votus apsoluta ho persentajen (%) hira, bu’at sira ne’e hotu, definisaun husi Pezidente Repúblika nia kompetensia ne’e saida, bu’at sira ne’e hotu no oinsa relasaun Prezidente Repúblika ho orgaun sira seluk ho relasaun internasional bu’at sira ne’e hotu ko’alia konabá kompetensia Prezidente Repúblika nian.
Nune’e mós ko’alia konabá regras kandidatu sira liu-liu sidadaun sira atu kumpri sai nu’udar kandidatu Prezidente.
Segundu kampañia eleitoral ne’e ita ko’alia konabá regra no prosedimentu, liga ho pergunta primeiru ne’e hakarak ka lakohi iha periodu kampaña eleitoral kandidatura hotu tenki kumpri regras prosedimentu sira ne’ebé mak iha, sira iha periodu Kampaña sira tenki ható’o sira-nia programa, sira-nia polítika ne’ebé mak sira atu halo, labele mai insulta fali kandidatu sira seluk bu’at sira ne’e hotu lei bandu durante kampañia eleitoral loron 15, bu’at sira ne’e mak ita esplika.
Alende ne’e mós ita esplika espasu sira ne’ebé kandidatu sira labele taka sira-nia atributu hanesan banner iha edifisiu públiku labele uja patrimoniu estadu tantu kareta ka motor bu’at sira ne’e hotu, iha atividade edukasaun sivika ne’e mak ita esplika ba iha ita-nia estudante sira.
Nune’e mós koalia keisa reklamasaun lei fó dalan ba sidadaun sira hotu atu ható keisa reklamasaun durante periodu eleitoral, karik nia haré kandidatu ou grupu sira halo impedimentu bá iha kandidatu A ka B ou ható’o linguajen sira ne’ebé mak hamosu violensia bu’at sira ne’e hotu hanesan sidadaun sei hetan bu’at sira ne’e hotu iha ita-bo’ot sira-nia suku entaun lei fo biban bele ható keisa reklamasaun.
Iha atividades relevante CNE mos esplika ba estudantes sira kona-ba oin sa priense formulariu reklamasaun se karik reklamante sira hato’o keisa.
“Alende ne’e ita esplika mós oinsa maka atu priense formulariu reklamasaun ne’ebé CNE prepara karik reklamante sira atu ható keisa reklamasaun liga hó prosesu sira ne’e hotu.
Ko’alia konabá krime eleitoral ne’e katak dalawain ema dehan ne’e lei la iha maibé ne’e ema-nia hanoin, bu’at ne’ebé iha katak husu hanesan sidadaun liu-liu alin estudante sira atu kumpri eletoral kampañia atu monu iha azitasaun kampañia polítika ne’ebé mak iha, tambá iha lei kódigu penal artigu 229 to’o iha 242 iha ne’ebá krime eleitoral ko’alia konabá segredu eskritiva, por ezemplu; nia mak ba vota karik ne’e segredu ninian, labele informa fali bá ema seluk, entaun bu’at sira ne’e hotu bele penaliza ema karik iha votasaun ruma labele halo barulliu iha sentru votasaun, bu’at sira ne’e hotu mak iha esplika iha edukasaun sivíka iha munisípiu Dili nian.” Katak Diretor CNE munisipiu Dili.
Discussion about this post